Komut-Satırı yorumlayıcısı
Ayrıca bakınız: Yeni gelenler için SSH erişimi
Bir komut-satırı yorumlayıcısı kullanıcı tarafından girilen tekil metin satırlarını okuyan ve verilmiş işletim sistemi veya programlama/betik dili bağlamında yorumlayan bir bergeç1) programıdır. Etkileşim komut-satırı arayüzü(ing) yoluyla olagelir. Diğer yaygın, ama teknik açıdan pek de doğru olmayan, adlandırmalar konsol ve kabuktur.
OpenWrt standart unix kabuğu(ing), Almquist kabuk(ing)'un Debian uyarlamasının Busybox-çatalıdır (bakınız → https://www.in-ulm.de/~mascheck/various/ash/#busybox). Olur da okumak istersin.
Başlama
Başlatma sürecinin sonunda, init daemon(tetikleyici cin) başlatılır, bu init(ing) veya systemd(ing) veya upstart(ing), ve saire olabilir. OpenWrt halen procd(ing) kullanılır. /etc/rc.d
içindeki başlatma betiklerini takip ederek, init
ardından türü programlar çalıştırır, aralarında seçili kabuk da vardır. Bu, klavye vuruşlarını dinler ve bağlı ekrana, az çok renkli bir komut-satırı arayüzü çıkartır.
Ama üzerinde OpenWrt koştuğunuz çoğu cihaz, ne klavye ne de ekran bağlantısı sahibidir. Bu durumda seri port(ing)(=yerel) veya Ethernet portu(=ağ) üzerinden erişmemiz gerekir.
Ağ
Bir kabuğa ağ üzerinden erişim kazanmak için, yardımcı programlara ihtiyacın olduğu apaçık. Ve bütün veri alışverişi (iletişim) bir tür ağ protokolü(ing) içermelidir.
Seçilen ağ protokolleri telnet(ing) ve SSH(ing)'dir. İkisi de sunucu ↔ istemci düzenini izler. OpenWrt koşan cihazda telnet protokolü için telnetd
SSH protokolü için dropbear
konuşlandırırız. Gerçek görünüm ve his için PuTTY(ing) dene, ama kesinlikle WinSCP(ing)'ye de bir incele! İkincisi pek doğru çalışmayacak, bunun yanında fish://
ile birlikte Konqueror(ing) çalışacaktır! FISH (kabuk protokolü üzerinden aktarılan dosyalar(ing))'e bakabilirsin.
(OpenWrt, kendisinden başka bir yere giriş yapmak istersen, SSH istemcisi olarak ssh
ve telnet istemcisi olarak telnet
de içerir.)
![]() | Not: Kullanıcı girişi'den önce sadece telnetd , ve sonra sadece dropbear koşar. |
Başarılı giriş durumunda dropbear
kullanıcı kimliğiyle (bir günlük oluşturur ve) seçilmiş kabuğun (daha fazla kabuk eş zamanlı yüklenebilir) bir örneğini peydahlar.
Yapılandırma
OpenWrt'de bu /etc/profile
(ing) doyasında çevresel değiskenler ve rumuzlar ayarlayarak yapılır. Elbette yapılandırılmış ve olduğu gibi kullanıma hazır gelir, ama yapılandırmasını değiştirebilir ve geliştirebilirsin:
- komut istemi(ing)'ni
PS1
değişkeniyle yapılandırabilirsin. Bu konuda yardım için https://controlc.de/2010/03/12/bash-shell-einrichten/'e ve webde bir sürü bir sürü başka sayfalara bakabilirsin. - varolan deşiskenlerin içeriğini değiştirebilir ve yenilerini tanımlayabilirsin
- ve saire
Kopyala & yapıştır (PuTTY)
PuTTY'deyken, metin içeriği fare ile işaretleyebilir ve, harhangi bir tuşa basmadan ([ctrl]+[c] gibi), kendiliğinden saklanır. Sonra olağan şekilde ([Ctrl+[v] gibi) başka bir pencerede metne sokabilirsiniz. Ters yönde metni kopyalayabilir ([Ctrl]+[c]) ve PuTTY'de [sağ düğme]ye basarak yapıştırabilirsiniz.
Numpad in PuTTY while using Vi
In PuTTY goto “Terminal” ⇒ “Features” and check “Disable application keypad mode”.
Verilen komutlar
* Dosya sistemi ve tüm dizinlerle ilgili bilgi için flash layout(ing)'u kontrol edin.
Oturum açtığında, root kullanıcı için /root
ve kullanıcı1 için /home/kullanici1
olan $HOME dizininde olacaksın. Komutlar:
Komut | Ad | Betim | |
---|---|---|---|
pwd | print working directory | şu an içinde olduğunuz dizini yaz | |
cd | change directory | dosya sistemi dizin ağacında yer değiştir: cd .. , cd / , cd /etc/init.d , cd /tmp | |
ls | list | etkin dizinin içeriğini yaz, ls -l /etc | |
cat | concatenate | bir dosyanın içeriğini ekrana yazar: cat /etc/config/network , cat /tmp/dhcp.leases | |
cp | copy | belirtilen dosyanın kopyasını oluşturur, cp network network.bak | |
mv | move | belirtilen dosyanın kopyasını oluşturur ve aslını siler, mv /tmp/opkg-lists/snapshots /mnt/sda1/opkg/packages | |
df | disk free | Kullanılabilir boşluğu gösterir. Yine /rom ve saireyi anlamak için flash layout(ing)'e bakabilirsin. Ve komutla ilgili yardım ve seçenekleri için man df(ing)'e bakabilirsin. df -h komutunu bir dene. | |
free | serbest RAM hakkında bilgi | ||
uptime | son başlatmadan beri geçen süre | ||
dmesg | kernel ring buffer'ı yazdirma ve kontrol etmeye yarar | ||
logread | syslogd'ded mesajları gösterir (using circular buffer) | ||
cat /proc/version | |||
cat /proc/meminfo | RAM kullanımıyla ilgili daha detaylı bilgi | ||
cat /proc/cpuinfo | işlemcinle ilgili malumat | ||
cat /proc/mtd | |||
cat /proc/partitions | |||
cat /proc/net/nf_conntrack | |||
cat /proc/cmdline | |||
cat /proc/modules |
Bir ton seçenek içeren bir ton komut var.
Tam olgun bir Linux dağıtımında komutu ve seçeneklerini öğrenmek için man komut
çalıştırabilirdiniz. Bununla birlikte OpenWrt küçümen ve bu işlevi içeremez. Bu halde ya başka bir GNU/Linux makinede man-sayfaları(manual sayfaları)'nı okuyacaksın veya çevrim için okuyacaksın: örneğin. https://man.cx/ sitesinde. Man sayfaları çeviri sürecindeler.
İpucu
firefox'ta, kullanımı basitleştirmek için anahtar sözccukler(ing))'i kullanabilirsin. Yeni bir yerimi oluşturmak için, https://man.cx/?page=%s adresini ve anahtar sözcük olarak man
'ı kullanabilirsin.
Dosyaları düzenlemek
Bir dosyayı düzenlemek için bir düzenleyiciye ihtiyacın var, bir metin dosyasını düzenlemek için bir metin düzenleyici kullanırdın.
İçerilen standart metin düzenleyici vi(ing)'dir. Alışana kadar vi ne sezgisel ne de sevimlidir.
vi
'nin iki modu var: komut modu ve sokuşturma modu.- komut moduna girmek için [Esc] (kaçış tuşu)'na bas
- sokuşturma moduna geçmek için ya sokma için [i] ya da ekleme için [a]'ya bas
vi
komut modunda başlar
vi'yi başlatmak
Vi'yi vi
veya vi /etc/config/network
veya vi firewall.user
ile başlat.
Düzenleme
Dosyayı düzenlemek için Bir dosyada değişiklik yapmak için sokuşturma mod'unda olmak zorundasın. [i] veya [a]'ya bas.
vi'den çıkış
Vi'den kurtulmak için, komut modu'nda olmak zorundasın. [Esc]'ye bas (kaçış tuşu). Sonra takip eden komutlardan birini çık:
:w
aktif dosyayı yazmak için, bu önceki dosyanın üstüne yazacak:q
yazmadan çıkmak için:wq!
aktif dosyayı (zorla) yazıp çıkmak için:%s/metin1/metin2/g
dosyanın tamamındaki her metin1 yerine metin2 yaz
vi'yi yapılandırmak
Vi komut modunda belli değişkenleri ayarlayayark yapılandırılabilir:
:set ai
kendinden içerleme kullan (bazen gıcık eden varsayılan):set noai
kendinden içerleme KULLANMA
Alternatif düzenleyicileri
Eğer vi
'yi sevmediysen, joe
, mg
, nano
, mc --edit
, vim
, vim-full
, vim-help
, vim-runtime
veya zile
'yi dene
- ve OpenWrt depolarında başka metin düzenleyiciler de mevcut olabilir.
'Not:
'
* Pek çok modern ve özgür görsel metin düzenleyici, Visual Studio Code'dan Atom'a Notepad++'e, (CudaText, TextMate, Komodo Edit, ve diğerleri de cabası) resmi depolarında SFTP üzerinden dosya düzenleme becerisi olan eklentiler sunarlar ve bu OpenWrt cihazınıza masaüstü bilgisayarınızdan SSH ile bağlıysanız, ilgili eklentileriyle o uygulamalar OpenWrt cihazınızdaki her dosyayı düzenleyebilirler.
* Vim yükledikten sonra, düzgün çalışması için cihazı baştan başlatmanız gerekebilir.
- Konqueror/WinSCP ile oturum açtıysanız KB'indeki bir Düzenleyici de kullanabilirsin
Betik dili
OpenWrt varsayılan olarak, çoğu yönden POSIX(ing) uyumlu olan busybox'ın ash kabuğunu kullanır. Kabuk betikleriyle ilgili genel bilgi için kabuk betiği(ing)'ne bakabilirsin.
Kabuk betiklerinin icrası
Kabuk betikleri sh /betik/dosyasinin/yolu.sh
ile icra etilebilirler.
İcra bitini değiştirdikten sonra önünde sh
olmadan da koşulabilir;
chmod +x /betik/dosyasi/yolu.sh /betik/dosyasi/yolu.sh
Profil yapılandırma
Kullanıcı profili yapılandırma örneği;
# Profil yapılandırma mkdir -p /etc/profile.d cat << "EOF" > /etc/profile.d/custom.sh export EDITOR="nano" export PAGER="less" alias bridge="bridge -color=auto" alias diff="diff --color=auto" alias grep="grep --color=auto" alias ip="ip -color=auto" EOF . /etc/profile
Dosya yöneticileri
GKA((Grafik Kullanıcı Arayüzü)) kullananlar
İleri yardım
- http://linuxcommand.org/tlcl.php ---- William Shotts free pdf books starting from terminal basics